اختلالات خلقی pdf - انواع اختلالات خلقی در dsm 5

 اختلالات خلقی 

 

 

اصطلاح اختلالات خلقی برای اشاره به اختلالات افسردگی و اختلالات دو قطبی به کار می رود.

DSM 5 از سه نوع معیار برای تشخیص اختلالات روانی مرتبط با خلق ( mood ) استفاده می کند :

1 ) اپیزودهای خلقی : به طور خلاصه ، اپیزود خلقی به هر دوره زمانی که فرد در آن به طرز غیر عادی احساس شادی یا غم می کند گفته می شود . اپیزودهای خلقی آجرهای ساختمانی هستند که بسیاری از اختلالات خلقی قابل کدگذاری از آنها ساخته می شوند. اکثر بیماران مبتلا به اختلالات خلقی حداقل یکی از این سه اپیزود را خواهند داشت :

 اپیزود افسردگی عمده : به مدت حداقل دو هفته ، بیمار احساس می کند غمگین است یا نمی تواند از زندگی لذت ببرد ، در خوردن و خوابیدن مشکل دارد ، احساس گناه می کند ، بی حال و بی حوصله است ، در تمرکز حواس مشکل دارد ، و راجع به خود کشی فکر می کند.

 اپیزود مانیک : به مدت حداقل یک هفته ، بیمار احساس می کند خیلی خوشحال است ( یا گاهی فقط تحریک پذیر و اعصابش خرد است ) ، ممکن است احساس خود بزرگ بینی کند ، پر حرف است ، بیش فعال است ، حواسش به آسانی پرت می شود ، قضاوت های غلط ( تصمیم گیری های اشتباه ) به ناکارآمدی در شغل یا مشکلات با دیگران منجر می شود به گونه ای که گاهی مسئولان مجبور می شوند این افراد را بستری کنند.

 اپیزود هیپومانیک : عمدتا شبیه به اپیزود مانیک است ، اما کوتاه تر است و شدت کمتری دارد . این افراد نیاز به بستری شدن ندارند.

2 ) اختلالات خلقی : که عبارت است از مجموعه سمپتوم های ناشی از یک خلق غیر عادی یا آنرمال . اکثر بیماران مبتلا به اختلالات خلقی در یکی از طبقات قابل کدگذاری زیر قرار می گیرند . 

الف ) اختلالات افسردگی                    ب ) اختلالات دو قطبی و اختلالات مرتبط با آنها

3 ) اسپسیفایرها : یعنی سمپتوم های اضافی ، این سمپتوم ها ممکن است به همراه اختلالات خلقی باشند و درمانگر باید ، در صورت حضور آنها ، این موضوع را دقیقا قید کند. اسپسیفایر ها ، در صورتی که به همراه اختلال خلقی باشند ، به درمانگر کمک می کنند تا بهترین درمان ممکن را انتخاب کند و خط سیر یا روند بیماری را بهتر حدس بزند.  

 انواع اسپسیفایرها :

• اسپسیفایرهای توصیف کننده اپیزود کنونی یا آخرین اپیزود قبلی :

با ویژگی های آتیپیکال ( غیر معمولی ) : بیماران مبتلا پرخوری می کنند و دچار اضافه وزن می شوند ، بیش از حد می خوابند ، احساس می کنند که تنبل ، کند یا زمین گیر شده اند ، انها معمولا نسبت به تحویل گرفته نشدن از جانب دیگران به شدت حساس هستند.

با ویژگی های ملانکولیک ( مالیخولیایی ) : بیماران مبتلا صبح زود بیدار می شوند و با پیشروی روز احساس می کنندحالشان بدتر می شود. آنها اشتها و وزن خود را ازدست می دهند ، احساس گناه ( عذاب وجدان ) می کنند، یا بیش ازحد کند هستند یا بیش از حد مشوش (حرکات تند دارند) ، وقتی رویدادی رخ می دهد که معمولا از آن خوششان می آید ، حالشان بهتر نمی شود.

با دیسترس اضطرابی : این بیماران سمپتوم های اضطراب ، تنش ، بی قراری ، نگرانی ، یا ترسی را که به همراه یک اپیزود خلقی می آید دارند.

با ویژگی های کاتاتونیک : حرکات بدنی فرد یا بیش فعالی دارند یا عدم فعالیت .

شاخصه کاتاتونیک، عدم توانایی حرکت دادن بدن به طور طبیعی می باشد. علائم آن نیز می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بی تحرکی
• صحبت نکردن
• داشتن حرکات سریع
• داشتن حرکات غیر طبیعی

با ویژگی های مخلوط : اپیزودهای مانیک ، هیپومانیک ، یا افسردگی عمده ممکن است  مخلوطی از سمپتوم های مانیک و افسردگی داشته باشند.

با آغاز پریپارتوم : زمانی است در طول بارداری یا در عرض یک ماه بعد از زایمان ، زنان اپیزود مانیک ، یا هیپومانیک ، یا افسردگی عمده یا یک اختلال سایکوتیک کوتاه مدت را تجربه می کنند.

با ویژگی های سایکوتیک : اپیزود مانیک و اپیزود افسردگی عمده ، فرقی نمیکند خفیف یا شدید ، ممکن است به همراه دیلوژن ها و هالوسینیشن ها باشند ، که می توانند وابسته به خلق باشند برای مثال شنیدن صداهایی که به فرد می گویند چقدر انسان بد و گناهکاری است . یا می توانند نا وابسته به خلق باشند برای مثال این باور که بدن فرد از درون در حال گندیدن است و در حال تبدیل شدن به هیچ.

 

• اسپسیفایرهای توصیف کننده روند یا اپیزودهای مکرر

به همراه چرخه سریع : در عرض یک سال ، بیمار حداقل چهار اپیزود داشته  که معیارهای لازم برای اپیزودهای افسردگی عمده ، مانیک ، یا هیپومانیک را برآورده کرده اند( ممکن است فرد در یک اپیزود یک معیار را داشته اما در اپیزود دیگر یک معیار دیگر را داشته است) .

به همراه الگوی فصلی : این افراد به طور مرتب در مواقع خاصی از سال ، مثلا پاییز یا زمستان ، به اختلالات خلقی مبتلا می شوند.

• اسپسیفایر شدت 

اپیزود افسردگی عمده و اپیزود مانیک مجهز به اسپسیفایرهای شدت هستند :

خفیف  

متوسط

شدید

• اسپسیفایر بهبودی

در بهبود جزئی : این بیماران که قبلا همه معیارها را داشته اند ، اکنون تعداد سمپتوم هایشان کمتر از تعداد لازم است و یا اینکه هیچ سمپتومی نداشته اند اما مدت دوره بی سمپتومی کمتر از دو ماه است.

در بهبود کامل : این افراد به مدت حداقل دو ماه ، هیچیک از سمپتوم های مهم اپیزود خلقی مورد نظر را نداشته اند.

 انواع افسردگی 

• اختلال نامنظمی خلقی اخلال گرانه (ِDMDD) 
• اختلال افسردگی عمده
• اختلال افسردگی دائم ( دیستیمیا )
• اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی
• اختلال افسردگی ناشی از یک عارضه پزشکی دیگر
• اختلال افسردگی ناشی از ماده یا دارو
• دیگر اختلالات افسردگی مشخص ( یا نا مشخص )

 انواع اختلالات دو قطبی 

• اختلال دو قطبی I
• اختلال دو قطبی II
• اختلال سیکلوتیمیک
• اختلال دو قطبی ناشی از ماده یا دارو
• اختلال دو قطبی ناشی از یک عارضه پزشکی دیگر
• دیگر اختلال دو قطبی مشخص یا (نا مشخص)

 

 

در مباحث بعدی وبلاگ در حوزه آسیب شناسی روانی ، در مورد اختلالات خلقی ( علائم ، تشخیص ، و درمان ) اطلاعات مفصل تر ارائه خواهد شد.

 

 

 

منبع : آسیب شناسی روانی بر اساس DSM-5 تالیف دکتر مهدی گنجی